Mensen praten er veel over en doen het te weinig: elkaar aanspreken op misverstanden in de communicatie. Of het nu in een vriendengroep is of tussen collega’s, we blijven het moeilijk vinden om zaken die ons storen op een openhartige manier aan te kaarten. Een instrument als LIFO® kan daarbij soelaas bieden. Het vertrekt vanuit sterktes van mensen en biedt een gemeenschappelijke taal om zowel productief als hinderlijk gedrag bespreekbaar te maken. In wat volgt kan je lezen hoe je met LIFO® op een constructieve manier in gesprek gaat en een veilige aanspreekcultuur helpt creëren.
De anderen anders zien
Al van jongs af aan leerden we de gulden regel: ‘Behandel anderen zoals je zelf door hen behandeld wilt worden.’ Dit ethisch principe is heilig, maar in communicatie is dit niet zo adequaat. De regel vertrekt van de veronderstelling dat iedereen hetzelfde is. En dat is niet zo. Elk individu heeft een specifiek en uniek gedragsrepertoire, ingegeven door persoonlijke waarden, behoeften en doelen in de samenwerking. Zo heeft elke collega bepaalde overtuigingen over hoe men met elkaar onderling in het team en met klanten wil omgaan. Deze ‘binnenkant’, de intenties en motieven worden niet altijd uitgesproken maar ze zijn wel voortdurend en latent aanwezig.
De sleutel tot effectieve communicatie is daarom een nieuwe regel ‘Behandel anderen zoals zij het verkiezen’. De anderen zullen meer aandacht geven aan een boodschap wanneer je hen aanspreekt in wat voor hen belangrijk is. Om dit te kunnen doen, is het aangewezen dat je stopt met de ander zoals jezelf te zien en de specifieke voorkeuren van de mensen waarmee je samenwerkt, leert herkennen.
Het LIFO®- model biedt een praktisch referentiekader van vier basisoriëntaties met bijhorende gedragsstijlen. Met behulp van een vragenlijst brengen we de voorkeurstijlen in kaart, in gunstige omstandigheden en in ongunstige omstandigheden zoals stress en conflict. Ideaal als vertrekpunt voor collega’s die vaak met elkaar optrekken, om te ontdekken hoe ze verschillen en waar ze elkaar kunnen aanvullen.
De dode hoek in communicatie
In samenwerking is iedereen vol van goede intenties maar deze vallen niet altijd in goede aarde. Zo kan een collega enthousiast zijn over een geslaagd project terwijl een andere collega dit pocherig vindt. Dit kan leiden tot wederzijdse irritaties die verhinderen dat men nog echt naar elkaar luistert. Als het escaleert kan het een subtiele strijd worden die zich gaat afspelen in de wandelgangen.
Onderzoekers[1] toonden aan dat de ‘blinde vlek’ of ‘dode hoek’ echt bestaat en algemeen voorkomt. Doorgaans zijn mensen zich niet bewust van de wijze waarop zij, in consensus, door anderen worden gepercipieerd. Het gaat niet enkel om waarnemingen door één persoon maar om een breder gedeelde opvatting. Er is dus concrete kennis beschikbaar over ons gedrag, waarover iedereen het eens is, maar waar wij ons volkomen onbewust van zijn.
Daarom is terugkoppeling op gedrag essentieel, vooral wanneer men de bal misslaat en het doel in samenwerking met anderen niet bereikt. Collega’s hebben elkaar nodig als spiegel voor hun dode hoek zodat ze weten wat de echte impact is van wat men aan het doen is. Door minder effectief gedrag niet bespreekbaar te maken, blijft het zich verder verspreiden en de samenwerking bezoedelen.
Haal je voordeel uit een buddy
Een veilige en toegankelijke manier om onderlinge communicatie productiever te maken is een buddy-systeem op het werk. Een buddy is een persoonlijke helper, iemand uit je werkomgeving die jij vertrouwt, die luistert zonder oordeel en die het goed met je voorheeft.
Een buddy erkent en waardeert in de eerste plaats jouw persoonlijke sterktes. Daarnaast kan deze persoon op basis van reële situaties feedback en aanbevelingen geven om effectiever te zijn met jouw kwaliteiten en blinde vlekken. Zo kan hij/zij:
- Advies geven en stimuleren om bepaalde activiteiten of rollen op te zoeken die passen bij jouw gedragsprofiel zodat jouw sterktes nog meer tot hun recht kunnen komen
- Signaleren wanneer je overdrijft met je voorkeurstijlen zodat je tijdig je gedrag kan temperen en bijsturen in plaats van spanning en frustratie op te wekken bij anderen
- Aanvullen met invalshoeken die samenhangen met een stijl die jou minder ligt zodat jouw beslissingsproces meer omvattend is en onderbouwd met diverse argumenten
- Wijzen op verschillende verwachtingen van anderen zodat je daarop kan anticiperen en leert hoe je de communicatie kan aanpassen aan de behoeften van anderen
De ideale buddy heeft een andere LIFO® - voorkeursstijl dan jezelf. Succesvolle buddy-paren zijn complementair en vullen elkaar gedragsmatig aan. Ze reiken elkaar zaken aan waar men zelf als persoon minder mee vertrouwd is of waarvan men zich niet bewust is.
Wil je meer weten over het werken met communicatiebuddy’s, hoe je met LIFO® training de communicatie in teams verbetert en een open feedbackcultuur ondersteunt? Contacteer ons !
[1] You spy with your little eye: People are “blind” to some of the ways in which they are consensually seen by others - ScienceDirect
