De snel veranderende wereld zet onze oude overtuigingen over leiderschap op de helling. Effectief leiderschap gaat vandaag hand in hand met empowerment, de kracht van mensen die in alle omstandigheden volop hun verantwoordelijkheid mogen, kunnen en willen nemen. Van de leidinggevenden verwachten we dat ze een proces van co-creatie aansturen, terwijl ze er meteen ook deel van uit maken. Deze integratie van zowel leiden als deelnemen vormt de grote uitdaging voor het leiderschap van de toekomst.
Nieuwe leiders, nieuwe vaardigheden?
De vraag die men zich daarbij kan stellen is: heeft de nieuwe leider nieuwe vaardigheden nodig? Ja en neen. Met de vaardigheden van coachend leiderschap beschikken de meeste leidinggevenden reeds over een stevige toolbox. Wel is het zaak om deze vaardigheden anders in te zetten in de vernieuwde context van co-creatie. We spreken dus niet zozeer van nieuwe competenties maar wel van een nieuw evenwicht in competenties. Bij gedeeld leiderschap zet men de coachende vaardigheden zodanig in dat ze mensen aanzetten tot een constructieve en performante samenwerking, waarin ieders talent tot uiting komt.
Vertrouwen als basis
Een basiselement in gedeeld leiderschap is vertrouwen: zelfvertrouwen en wederzijds vertrouwen. Leiders die vertrouwen willen inboezemen, zijn transparant en eisen geen ‘blind’ vertrouwen. Ze hebben de wijsheid om onbevooroordeeld de dingen te zien zoals ze zijn. Ze zijn de motor voor gedragen oplossingen en het delen van verantwoordelijkheid in een setting van onderlinge afhankelijkheid. Hier zijn geen gebaande paden en pasklare antwoorden. Het is een spannend avontuur van experimenteren, fouten maken, wederzijds leren, de dialoog met elkaar (blijven) aangaan.
Delen is groeien
Door te delen krijg je meer. Dat geldt ook voor leiderschap. Leiderschap delen creëert een verhoogd persoonlijk leiderschap bij medewerkers en andere betrokkenen. Dit is geen evident proces, het is een tweestrijd tussen de drang naar beheersen en het weten dat je moet loslaten. Het vraagt moed om komaf te maken met overbodige structuren en controlemechanismen. En daarbij is het algemene werkklimaat belangrijk, namelijk in hoeverre er voldoende aandacht is voor leren, ontwikkelen, zelfsturend organiseren en samenwerken.
Actief en bewust leren
Onze ontwikkelingsprogramma’s voor leidinggevenden stappen dan ook steeds meer af van de oude paradigma’s. Leiderschap ontwikkelen doe je vanuit je eigen context en ervaringen, in zelfsturende netwerken, tijdens leermomenten met ‘peers’. Collega’s leidinggevenden houden elkaar een spiegel voor, niet zozeer over vaardigheden, wel over houdingen, gedragingen en het belang van het uitdragen van een gezamenlijke visie. Net zoals de leidinggevende een voorbeeldfunctie heeft in het participatief werken met zijn medewerkers, hebben wij als experts in ontwikkeling een voorbeeldfunctie in het participatief leren voor leidinggevenden.
Tenslotte, voor wie op zoek is naar inspiratie en reflectie bij de cruciale aspecten van gedeeld leiderschap, deze twee interessante boekentips:
De weg van de leider. De Dalai Lama en Laurens van den Muyzenberg, 2008, Uitgeverij Business Contact, ISBN 9789047000846.
Bezielend leidinggeven. Anselm Grün, 2015, Uitgeverij Ten Have, ISBN 97890259049.
Wie meer wil weten over onze leiderschapsprogramma’s kan ons contacteren.
